Le mécénat via internet : quand les Français donnent pour la culture
Des donateurs toujours plus nombreux, des sommes collectées en nette progression : le mécénat participatif via internet a le vent en poupe, séduisant de plus en plus d’institutions culturelles pour compléter des financements mais aussi pour créer des liens avec le public.
Selon le ministère de la Culture, les projets culturels ont représenté au 1er semestre 2014 59% des fonds collectés par les plateformes de dons (sans contrepartie), soit 11,6 millions d'euros, un montant proche de la totalité des sommes réunies en 2013 (13,7 millions d'euros). Financer un documentaire, sauvegarder un bâtiment historique, aider de jeunes artistes, contribuer à la conservation d’un chef d'œuvre national : les projets financés sont aussi divers par leur taille ou leur objet que les motivations des donateurs. Et les plateformes de financement participatif culturel - MyMajorCompany, KissKissBankBank, Ulule, Babeldoor, Proarti ou Touscoprod (cinéma et audiovisuel) - sont en plein essor. Le musée d’Orsay a ainsi fait appel début octobre à la plateforme Ulule pour collecter 600.000 euros destinés à la restauration d'un chef d'œuvre de Courbet, « L’atelier du peintre ». Le Louvre, l’un des pionniers de l’appel aux dons via le net, a lancé sa quatrième opération annuelle « Tous mécènes » pour réunir un million d'euros et contribuer ainsi à l’acquisition d’un chef d’œuvre d’orfèvrerie du 18e, la Table de Teschen (12,5 millions d’euros). La Bibliothèque nationale de France a convaincu 2.450 personnes de participer à l’acquisition du manuscrit enluminé « Les Douze Césars », réalisé pour le roi François Ier, et estimé 2,4 millions d’euros. Quant à la Fondation du patrimoine, qui a lancé en 2010 la première plateforme de dons intégrée à un établissement culturel et qui vient de mettre en place le don en un clic, elle a collecté au total 2 millions d’euros, dont 1,3 million depuis le début de 2013. Un succès dû en grande partie à un dispositif qui est « le plus attractif, le plus évolué d’Europe », a estimé Fleur Pellerin, en distinguant mardi seize donateurs particulièrement engagés. La ministre de la Culture a annoncé la création avant l'été 2015 d'un portail en ligne qui référencera les projets et veut engager « une action plus soutenue vers les PME ».
- 50% des donateurs ont moins de 35 ans -
Si le mécénat participatif est une aide souvent précieuse pour les créateurs, la motivation financière n’est pas la plus importante pour les grandes institutions culturelles, même dans un contexte de désengagement relatif du mécénat d'entreprise. « Ce n’est pas une question d’argent, cela permet (aux donateurs) d’établir des liens très privilégiés avec le musée » et d’« atteindre un nouveau public, celui des jeunes actifs », explique à l’AFP le président-directeur du Louvre, Jean-Luc Martinez. Les trois-quarts des donateurs sur les plateformes ont moins de 50 ans et la moitié a moins de 35 ans. « C’est une histoire d’amour depuis que je suis tout petit », raconte Laurent Puskarczyk, décoré par Fleur Pellerin pour avoir participé à toutes les opérations « Tous mécènes » du Louvre. « C’est un musée extraordinaire, j’y allais avec mes parents, ça me paraissait normal d’enrichir les collections nationales », ajoute ce chef de produit de 30 ans, convaincu que « l’avenir du participatif passe par les réseaux sociaux ». « L’idée de transmettre aux générations suivantes peut être motrice », estime M. Martinez, tout en soulignant « les motivations très variées des donateurs ». La défense du patrimoine, y compris régional, figurait en bonne place pour plusieurs donateurs primés par la ministre et venus d’horizons très divers - facteur, enseignant, retraité, patron de PME.
Pour les responsables des plateformes, il s’agit d’un mécénat accessible à tous les Français. Le don moyen y est de 55 euros et il s'échelonne entre 137 et 160 euros pour les différentes opérations du Louvre.
Egalement primé, Pascal Kunitani, salarié d’un opérateur téléphonique, a ainsi participé au financement de 42 projets cinématographiques à travers la plateforme Touscoprod. « J’ai découvert cette possibilité à la fin d’un générique de film », raconte ce trentenaire passionné de cinéma. « Parfois, j’ai financé au stade du scénario, parfois c’était simplement pour aider à imprimer les affiches du film ».
1/4/2015
Source : AFP, 11/12/2014
Χορηγία μέσω διαδικτύου: όταν οι Γάλλοι προσφέρουν για τον πολιτισμό
Οι χορηγοί διαρκώς πληθαίνουν, τα ποσά που συγκεντρώνονται συνεχώς αυξάνονται: η συμμετοχική χορηγία μέσω διαδικτύου ανθεί, προσελκύοντας όλο και περισσότερους πολιτιστικούς οργανισμούς να καλύψουν τις χρηματοδοτήσεις τους, αλλά και να δημιουργήσουν δεσμούς με το κοινό.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Πολιτισμού, κατά το α’ εξάμηνο του 2014, τα πολιτιστικά προγράμματα αντιπροσώπευσαν το 59% των χρημάτων που εισπράχθηκαν μέσω των ιστοτόπων για δωρεές (δίχως αντάλλαγμα), δηλαδή 11,6 εκατομμύρια ευρώ, ένα ποσό που προσεγγίζει το σύνολο των χρημάτων που είχαν συγκεντρωθεί κατά το 2013 (13,7 εκατομμύρια ευρώ). Χρηματοδότηση ενός ντοκιμαντέρ, διάσωση ενός ιστορικού μνημείου, αρωγή προς νέους καλλιτέχνες, συνεισφορά στη διατήρηση ενός έργου τέχνης εθνικής σημασίας: τα χρηματοδοτούμενα προγράμματα διαφέρουν, τόσο ως προς το μέγεθος και το αντικείμενό τους, όσο και ως προς τα κίνητρα των χορηγών. Έτσι, οι ιστότοποι πολιτιστικής συμμετοχικής χρηματοδότησης -MyMajorCompany, KissKissBankBank, Ulule, Babeldoor, Proarti ή Touscoprod (για κινηματογράφο και οπτικοακουστικά μέσα)- γνωρίζουν μεγάλη άνθιση. Το Μουσείο Ορσέ έκανε, κατ’ αυτόν τον τρόπο, στις αρχές Οκτωβρίου, έκκληση στον ιστότοπο Ulule ώστε να συγκεντρώσει 600.000 ευρώ με σκοπό την αποκατάσταση του αριστουργήματος του Courbet «Το ατελιέ του ζωγράφου». Το Λούβρο, ένας από τους πρωτοπόρους στις εκκλήσεις για δωρεές μέσω Διαδικτύου, εγκαινίασε την τέταρτη ετήσια καμπάνια του «Όλοι μαικήνες» για να συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο ευρώ και να συμβάλει, έτσι, στην απόκτηση ενός ανεκτίμητου έργου χρυσοχοΐας του 18ου αιώνα, το Τραπέζι του Teschen (αξίας 12,5 εκατομμυρίων ευρώ). Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας έπεισε 2.450 ιδιώτες να συμμετάσχουν στην απόκτηση του διακοσμημένου χειρογράφου «Οι Δώδεκα Καίσαρες» που δημιουργήθηκε προς τιμήν του βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκου Α' και του οποίου η αξία υπολογίζεται στα 2,4 εκατομμύρια ευρώ. Όσον αφορά το Ίδρυμα πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο το 2010 εγκαινίασε την πρώτη διαδικτυακή πλατφόρμα δωρεών, που είναι ενσωματωμένη σε ιστότοπο πολιτιστικού φορέα και το οποίο έθεσε προσφάτως σε εφαρμογή την «προσφορά με ένα κλικ», συγκέντρωσε συνολικά 2 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων 1,3 εκατομμύρια από τις αρχές του 2013. Μια επιτυχία που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε ένα μηχανισμό, ο οποίος είναι «ο πιο ελκυστικός και ο πιο εξελιγμένος της Ευρώπης», εκτιμά η Fleur Pellerin, βραβεύοντας την Τρίτη δεκαέξι χορηγούς ιδιαίτερα δραστηριοποιημένους. Η Υπουργός Πολιτισμού ανήγγειλε τη δημιουργία, μέχρι το καλοκαίρι του 2015, μιας διαδικτυακής πύλης που θα δημοσιεύει ακριβή στοιχεία για τα προγράμματα και προτίθεται να αναλάβει «μια πιο έντονη δράση υπέρ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων».
-50% των χορηγών είναι κάτω των 35 ετών-
Εάν η συμμετοχική χορηγία είναι πολλές φορές μία πολύτιμη βοήθεια για τους δημιουργούς, το οικονομικό κίνητρο δεν είναι το πλέον σημαντικό για τους μεγάλους πολιτιστικούς οργανισμούς, ακόμη και σε ένα περιβάλλον σχετικής μείωσης της εταιρικής χορηγίας. «Δεν είναι ζήτημα χρημάτων, είναι κάτι που επιτρέπει (στους χορηγούς) να δημιουργήσουν πολύ προνομιακούς δεσμούς με το μουσείο» και (στα μουσεία) «να πλησιάσουν ένα καινούριο κοινό, αυτό των εργαζόμενων νέων», εξηγεί στο AFP, ο πρόεδρος και διευθυντής του Λούβρου Jean-Luc Martinez. Τα τρία τέταρτα των χορηγών στις διαδικτυακές πλατφόρμες είναι κάτω των 50 ετών και το ήμισυ κάτω των 35. «Είναι μία ιστορία αγάπης από την εποχή που ήμουν μικρό παιδάκι», διηγείται ο Laurent Puskarczyk, που βραβεύτηκε από τη Fleur Pellerin για τη συμμετοχή του σε όλες τις καμπάνιες «Όλοι μαικήνες» του Λούβρου. «Είναι ένα εξαιρετικό μουσείο, πήγαινα εκεί με τους γονείς μου, μου φαινόταν φυσιολογικό να εμπλουτίσω τις εθνικές συλλογές», προσθέτει αυτός ο τριαντάχρονος υπεύθυνος προϊόντων, πεπεισμένος ότι «το μέλλον της συμμετοχικής προσφοράς περνάει από τα κοινωνικά μέσα». «Η ιδέα του να αφήνεις κάτι στις επόμενες γενιές μπορεί να αποτελεί κινητήρια δύναμη», εκτιμά ο κ. Martinez, υπογραμμίζοντας παράλληλα «τα διαφορετικού χαρακτήρα κίνητρα των χορηγών». Η διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, ακόμη και σε περιφερειακό επίπεδο κατείχε εξέχουσα θέση για πολλούς βραβευμένους από την Υπουργό χορηγούς, οι οποίοι προέρχονταν από πολύ ανομοιογενείς επαγγελματικούς χώρους -ταχυδρόμος, εκπαιδευτικός, συνταξιούχος, ιδιοκτήτης μικρομεσαίας επιχείρησης. Για τους υπεύθυνους των διαδικτυακών τόπων, πρόκειται για μια χορηγία προσιτή σε όλους τους Γάλλους. Η μέση δωρεά ανέρχεται στα 55 ευρώ και κλιμακώνεται μεταξύ 137 και 160 ευρώ για τις διάφορες καμπάνιες του Λούβρου. Ο επίσης βραβευμένος Pascal Kunitani, υπάλληλος τηλεφωνικής εταιρείας, συμμετείχε στη χρηματοδότηση 42 κινηματογραφικών έργων μέσω της πλατφόρμας Touscoprod. «Ανακάλυψα αυτή τη δυνατότητα στο τέλος των τίτλων μιας ταινίας», διηγείται αυτός ο τριαντάχρονος λάτρης του κινηματογράφου. «Κάποιες φορές, βοήθησα οικονομικά κατά το στάδιο του σεναρίου, άλλες πάλι βοήθησα απλώς να εκτυπωθούν οι αφίσες της ταινίας».
Μετάφραση: Χριστόδουλος Διαμαντάρης και Ευγενία Πάταρα (Φοιτητές του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, στο πλαίσιο του μαθήματος «Εισαγωγή στη μεταφραστική πράξη» 2014-2015)
1/4/2015
Πηγή : AFP, 11/12/2014
Un magazine franco-grec / Ένα γαλλοελληνικό περιοδικό
Clique, lis, écoute / Κλίκαρε, διάβασε, άκουσε
