top of page

Des saisons, un jardin, le plaisir de prendre soin de la terre 

 

A.B. : Sophie, quel est ton métier ?

Sophie : Je suis éco-jardinière. Je travaille chez des particuliers qui ont besoin de quelqu’un pour s’occuper de leur jardin, ponctuellement ou annuellement.

A.B. : Je sais qu’il ne s’agit pas de ta formation initiale. Qu’est ce que tu as fait avant ? Et pourquoi ce changement ?

Sophie : Non, ce n’est pas ma formation de départ. Je suis retournée à l’école à 30 ans et j’ai abandonné tout ce que j’avais fait précémment, à savoir: réceptionniste, négociatrice dans l’immobilier, secrétaire commerciale pour revenir à quelque chose que je sentais important et j’ai donc préparé un bac professionnel pour adultes.

J’ai cherché pendant des années et je revenais toujours vers des formations sur les jardins, les paysages, les forêts.

Dans mes anciens métiers, j’étais employée, avec une hiérarchie pesante et je n’avais pas le sentiment que ce que je faisais était reconnu. Et je me suis dit « soit je continue à subir, soit je prends le taureau par les cornes ». Ensuite, il a fallu choisir : ou accepter un poste de salariée, ou créer mon emploi.

J’ai voulu créer mon entreprise et je me suis lancée comme ça, avec mon petit matériel et des affichettes dans la ville où je vis, à Combourg.

Ce choix était en moi depuis pas mal de temps.

J’ai eu des enfants et l’environnement dans lequel ils allaient vivre m’importait beaucoup.

Je voulais pouvoir dire à mes enfants que je fais, que j’ai fait quelque chose d’utile.

Nettoyer les jardins, quand les gens ne peuvent pas le faire. Là, je sers à quelque chose. Mais au-delà de ça, je prends soin de la terre. Quand je vais travailler, je laisse zéro trace de pesticides, je n’utilise que du naturel et je laisse la nature faire son travail toute seule. Elle le fait très très bien depuis qu’elle existe et nous.  Toutes ces choses donnent du sens à mes activités.

A.B. : Est-ce que tu penses, toi, qu’il y a beaucoup de gens qui pourraient avoir ces mêmes attentes, (par rapport à un travail) et qui n’osent pas, qui ont peur ?

Sophie : Je pense que beaucoup de gens sont prisonniers de la façon dont fonctionne la société, ils ne se posent plus de questions sur leur utilité. Mais je tiens à dire que ce n’est pas forcément dans un emploi que l’on va se réaliser, cela peut être dans une relation amicale, dans une relation de voisinage que l’on va pouvoir s’apporter des choses, des choses très importantes, un sourire, un service, mais on a tous besoin de se sentir utile.

A.B. : Quels sont les freins que l’on rencontre quand on veut se lancer dans une activité totalement différente de ce que l’on a appris à faire ou n’ayant rien à voir avec les choix qu’ont fait nos parents, pour eux, pour nous ?

Sophie : On a toujours des craintes, on se dit qu’on n’a aucune expérience, que les autres sont là depuis très très longtemps, on est dans un système de croyances dont on a hérité.

Mais les mêmes freins, on les rencontre aussi chez les clients.   

Pour revenir au jardin, quand je suis arrivée chez une cliente qui aimait que son jardin soit vraiment tiré au cordeau, et que j’ai remis mes tontes et mes feuilles coupées sur ses massifs, elle a poussé les hauts cris : « mais qu’est ce que vous me faites là, Sophie ! «  Alors je lui ai dit « vous voulez que j’enlève tout ? » et elle m’a répondu « non, mais expliquez-moi ». C’était une personne un peu curieuse et qui s’interrogeait sur ça.

A.B.: Cette cliente savait que tu travaillais en jardinage biologique ?

Sophie : Elle savait et malgré ses hauts cris, elle était décidée à me faire confiance. Et avec le temps, les bestioles du sol ont tout grignoté et elle s’est aperçue que ce paillage que j’utilise se désagrège vite et qu’il protège les massifs de l’érosion du sol, du vent, des intempéries, du soleil, que l’humidité reste constante sous ce paillis et qu’à un moment, il est complètement digéré par les organismes qui vivent dans la terre. Un peu plus de terre, un peu plus d’humus, et si on fait ce travail régulièrement, d’années en années, je n’ai pas besoin d’apporter de terreau, la terre se régénère, j’ai une vie microbienne qui est bien développée et on a peu de maladies. Cette cliente l’a constaté.

A.B. : Ce jardin, c’est un jardin potager ou un jardin d’agrément ?

Sophie : Un jardin d’agrément, avec des fleurs, mais toutes les plantes s’y sentent bien, et se mettent à pousser, de façon même excessive parfois, et on est obligé de tailler dedans. Donc, voilà, le bilan est positif. Mais on a appris aux gens à désherber soigneusement, à employer des produits phyto-sanitaires. Ces produits phyto-sanitaires chimiques ne sont pourtant pas utiles. Les techniques manuelles, qui finalement demandent relativement peu de travail sont très très performantes, ne coûtent rien, juste un peu d’huile de coude et le résultat est magnifique. Le jardin est beau et propre !

A.B.: J’ai envie de te poser une question toute simple. C’est quoi, un jardin ?

Sophie : Un jardin, c’est du bonheur. C’est un exercice créatif. C’est bien parce qu’on imagine quelque chose qui au final va nous ressembler. Il suffit d’aller chez les gens de voir leurs conceptions du jardin. D’un ami à l’autre, nous avons telle ou telle personnalité et tel ou tel jardin. Il est vrai que le jardin ressemble au jardinier, à celui qui s’en occupe, à celui qui l’a conçu. Donc, c’est très esthétique et très émouvant. Il y a de la beauté, c’est un miroir. Je m’émerveille toujours, dans un jardin, quelle que soit la saison, il y a toujours quelque chose de beau, une petite fleur, plantée là exprès, ou non. Plantes ornementales ou sauvages. Et dans ce jardin, il y a beaucoup de monde. Il y a des oiseaux, des petits mammifères, il y a beaucoup, beaucoup de monde. C’est un lieu qui est à la fois paisible et qui s’anime par les vies qui l’occupent. C’est pour ça que c’est important de prendre soin d’un jardin. Il y a beaucoup de monde à y habiter…

A.B.:  J’aimerais qu’on parle un peu de la biodiversité. Si on se promène à Combourg, on s’aperçoit que dans les jardins individuels, on retrouve toujours la même chose. Ces jardins semblent ne connaître que 6 ou 7 variétés de plantes et arbustes. Ce qui est dommage par rapport à ce que la nature nous offre.

Mais il faut dire que pour beaucoup, jardiner, c’est aller acheter quelques graines dans les grandes surfaces d’articles pour le jardin, qu’on appelle des jardineries, et qui sont les alliées des grandes firmes phytosanitaires.

Pourtant, la plupart des gens aiment sincèrement leur jardin mais ils font confiance à des industries qui au fond, ne veulent pas grand bien aux jardins, au paysage et à l’environnement.

(On sait qu’en France, où l’on détient un record d’utilisation d’engrais, de pesticides et de désherbants, les jardins domestiques sont une grande source de pollution, notamment par la contamination des nappes phréatiques).

Sophie :  Comme les modes vestimentaires, il y a les modes jardinières. Dans les années 60, il y avait le bouleau en cépée, c'est-à-dire planté en groupe de trois, le forsythia. Il y avait aussi l’épine vinette, un peu rose avec des feuilles piquantes, le sumac. Ce sont des choses qui sont à la mode et on va passer tout doucement à autre chose. Le camélia reste une valeur sûre en Bretagne.

Il y a une mode dans le choix des arbustes, il y a une mode dans le choix des traitements. La mode des années 50, c’est celle du tout chimique qui ravage la vie du sol. Et aujourd’hui, les sols sont largement pollués et encore pour de nombreuses années visiblement.

Il y a quand même un espoir. Je ne suis pas la seule à travailler dans ce secteur là. Il y a beaucoup de blogs de jardiniers et d’écojardiniers. Des conseils pour les particuliers qui veulent bien amorcer un changement. Il y a une prise de conscience, les gens se questionnent : qu’est ce que je vais laisser à mes enfants ? Beaucoup de gens recommencent à faire des potagers. J’ai des clients qui ont 80 ans et qui ont toujours fait leurs potagers. Ce sont des gens qui ont connu la guerre, qui étaient très jeunes et qui se souviennent qu’il fallait se nourrir et qu’on avait peu de moyens. Et aujourd’hui, on y revient, même si les gens en avaient perdu le sens. Le jardin nous relie à des choses essentielles.

Ce qui manque à la communauté aujourd’hui, c’est un lien un peu sacré avec ce qui nous entoure, avec la terre. Il y a un retour (pas fracassant). On se réapproprie un entretien propre et respectueux des jardins.

A.B. : Quand on se lance, on se lance sans savoir-faire, des savoir-faire qui existent et qui sont nombreux, surtout dans un métier comme le tien. Est-ce qu’on n’est pas un peu écrasé quand on commence, à l’idée de tout ce qu’il y a de connaissances et d’expérience contenues dans ces savoirs-faire et à l’inverse, est-ce qu’il n’y a pas le risque d’exagérer ces savoir-faire ? Si on regarde les paysans aujourd’hui, on imagine qu’ils ont un fort savoir-faire. Mais en réalité, ils sont très dépendants des modes de production modernes et ils perdu les savoirs anciens (qui étaient d’ailleurs parfois critiquables).

Sophie : Je me suis tout de suite attachée à des savoir-faire anciens. Hormis quels outils modernes, une tondeuse, une débrousailleuse (je n’ai pas le choix, mon travail m’impose quand même des rythmes). J’ai bien compris, pour rejoindre ce que disent les Bourguignon, que les paysans ont totalement perdu leurs savoirs-faire, ils se sont totalement déconnectés de leurs terres, ils ont coupé des talus, ils ont saccagé la nature et aujourd’hui, leurs terres ont besoin d’amendements, d’engrais.

Quand la motorisation est arrivée, les tracteurs sont arrivés, ils se sont dits « chouette, on va avoir une vie beaucoup moins difficile ». C’est vrai que leur vie était très laborieuse,. Il faut être à la ferme tous les jours, on ne peut pas s’absenter. On a des bêtes, on a des terres, c’est un travail très difficile. Mais ils se sont éloignés de savoir-faire essentiels et la mécanique ne donne pas réponse à tout.

Ils ont aujourd’hui d’énormes tracteurs. Mais ils ne sont rien sans les produits chimiques qu’on veut bien leur vendre. Ils sont totalement absorbés par le discours des firmes qui vendent ces produits phyto-sanitaires. Ils sont aussi victimes mais j’ai l’impression aujourd’hui, quand je discute avec eux, que certains s’interrogent. Certains font marche arrière, ils s’aperçoivent que le labour n’est plus obligatoire. On va juste laisser la terre se reposer un petit peu et les graines vont se ressemer très bien.

A.B.: Comment tu comptes évoluer dans ton activité ?

Sophie : J’ai compris qu’on peut se soigner avec les plantes. J’aimerais bien utiliser davantage de plantes médicinales.

On peut se soigner avec les plantes, on peut soigner le jardin avec les plantes. On a parlé de l’ortie, on peut parler d’huiles essentielles qui sont très très bénéfiques. Donc, on a toute une pharmacopée à portée de mains gratuite, ça, il faut le dire aux gens, ne pas aller à tous moments chez le médecin (les médecins soit dit en passant, commencent à se questionner sur l’arsenal médicamenteux, on voit que le Vidal se vide de quelques médicaments). Il faut absolument préserver les jardins pour pouvoir nous nourrir, nous soigner, soigner les animaux, sauvegarder la vie de certaines espèces, et donc ma vie au jardin va continuer. Et je conseillerais à chacun, à celui qui a besoin de tranquillité, de paix, de se retrouver dans un petit coin, pour faire le point, regarder et profiter de ses moments de beauté. Les saisons sont là pour nous rythmer aussi et ça, c’est quelque chose que j’ai appris avec le métier. Je vis au rythme des saisons et je trouve ça formidable parce qu’alors, on se rapproche de la terre et on la vit, avec sa chaleur, avec sa froidure, son humidité. Nous partageons ce milieu là et nous devons l’accompagner. Je conseille à chacun de prendre un petit bout de terre et de cultiver son jardin secret.

 

Propos recueillis par Joëlle Cantin  27/4/2014

Εποχές, ένας κήπος και η ευχαρίστηση του να φροντίζεις τη γη

 

A.B.: Σοφί, με τι ασχολείσαι;

Σοφί: Ασχολούμαι με τη βιολογική κηπουρική. Δουλεύω σε ιδιώτες που χρειάζονται κάποιον να ασχοληθεί με τον κήπο τους περιστασιακά ή ετησίως.

A.B.: Γνωρίζω ότι δεν είναι η αρχική σου ενασχόληση. Τι έκανες πριν και που οφείλεται αυτή η αλλαγή;

Σοφί : Όχι, δεν είναι η αρχική μου ειδίκευση. Επέστρεψα στο σχολείο στα 30 και εγκατέλειψα όσα έκανα πριν. Είχα δουλέψει ως ρεσεψιονίστ, στο χώρο των ακινήτων, ως γραμματέας σε επιχειρήσεις. Ήθελα να ασχοληθώ με κάτι που θεωρούσα σημαντικό και προετοιμάστηκα ώστε να δώσω εξετάσεις για ενήλικες. Έψαχνα χρόνια και κατέληγα πάντα σε επιμορφώσεις σχετικά με κήπους, τοπία, δάση. Στα προηγούμενα επαγγέλματά μου, ήμουν υπάλληλος,  με μία ιεραρχία ενοχλητική και δεν ένιωθα πάντα πως η δουλειά μου αναγνωριζόταν. Στις προηγούμενες δουλειές μου, ήμουν υπάλληλος, με μία κουραστική ιεραρχία και είχα την αίσθηση ότι αυτό που έκανα δεν αναγνωριζόταν. Και είπα στον εαυτό μου : «είτε θα συνεχίσεις να ανέχεσαι είτε θα πιάσεις τον ταύρο από τα κέρατα». Έπειτα έπρεπε να επιλέξω ανάμεσα στο να δεχτώ μία δουλειά ως υπάλληλος ή να δημιουργήσω τη δική μου επιχείρηση. Θέλησα να δημιουργήσω την επιχείρησή μου και κάπως έτσι ξεκίνησα, με το μικρό μου εξοπλισμό και τα φυλλάδια μου στην πόλη μου, το Κομπούρ. Αυτή η επιλογή έγινε πριν αρκετό καιρό. Είχα παιδιά και το περιβάλλον στο οποίο θα ζούσαν με ενδιέφερε πολύ. Ήθελα να μπορώ να πω στα παιδιά μου ότι κάνω, ότι έκανα κάτι το χρήσιμο. Το να καθαρίζω κήπους όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να το κάνουν, με κάνει να νιώθω ότι είμαι σε κάτι χρήσιμη. Αλλά εκτός από αυτό, φροντίζω τη γη. Όταν δουλεύω, δεν αφήνω ούτε ίχνος φυτοφαρμάκων, δε χρησιμοποιώ παρά μόνο ό,τι είναι φυσικό, αφήνω τη φύση να κάνει μόνη τη δουλειά της, και την κάνει πολύ καλά ανέκαθεν. Όλα αυτά δίνουν νόημα στις δραστηριότητες μου.

A.B.: Πιστεύεις ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θα μπορούσαν να έχουν τις ίδιες προσδοκίες (σε σχέση με μία εργασία) αλλά δεν τολμούν, φοβούνται;

Σοφί : Πιστεύω ότι πολλοί άνθρωποι αιχμαλωτίζονται από τον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία και δεν αναρωτιούνται σχετικά με τη χρησιμότητά τους. Ωστόσο, θέλω να πω ότι δεν είναι μόνο μέσα από μία δουλειά που ολοκληρωνόμαστε, αλλά και μέσα από μία φιλική σχέση ή γειτονική μπορούμε να πάρουμε πράγματα, πράγματα πολύ σημαντικά, ένα χαμόγελο, μία υπηρεσία, αλλά όλοι έχουμε ανάγκη να νιώθουμε χρήσιμοι.

A.B.: Ποιες οι επιφυλάξεις που συναντάμε όταν θέλουμε να ασχοληθούμε με μία δραστηριότητα τελείως διαφορετική από αυτή που έχουμε μάθει να κάνουμε ή που δεν έχει καμία σχέση με τις επιλογές που έκαναν οι γονείς μας για του ίδιους ή για εμάς;

Σοφί : Έχουμε πάντα φόβους, θεωρούμε ότι δεν έχουμε καθόλου εμπειρία, ότι οι άλλοι είναι εκεί εδώ και πολύ πολύ καιρό, είμαστε σε ένα σύστημα πεποιθήσεων που έχουμε κληρονομήσει. Αλλά τις ίδιες επιφυλάξεις συναντάμε και στους πελάτες. Για να επιστρέψουμε στον κήπο, όταν έφτασα σε μία πελάτισσα που ήθελε ο κήπος της να είναι πραγματικά άψογα κλαδεμένος και ξαναέβαλα τις κομμένες ρίζες και τα φύλλα πάνω τα παρτέρια της, έβαλε τις φωνές λέγοντας μου : «μα τι κάνετε εκεί Σοφί;». Και της είπα: «Θέλετε να τα μαζέψω όλα;» και μου απάντησε : «Όχι αλλά εξηγήστε μου». Ήταν ένα άτομο λίγο περίεργο που αναρωτιόταν σχετικά με αυτό.

A.B.: Αυτή η πελάτισσα ήξερε ότι δούλευες σε οικολογική κηπουρική;

Σοφί : Ήξερε, και παρά τις φωνές της αποφάσισε να με εμπιστευτεί. Και με τον καιρό τα ζωύφια του εδάφους τα έφαγαν όλα και κατάλαβε ότι αυτή η κάλυψη που χρησιμοποιώ διασπάται γρήγορα και προστατεύει τα παρτέρια της από τη διάβρωση του εδάφους, τον άνεμο, την κακοκαιρία, τον ήλιο και ότι υπάρχει μόνιμα υγρασία στο προστατευτικό στρώμα και ότι κάποια στιγμή αφομοιώνεται από τους οργανισμούς που ζουν στη γη. Λίγο περισσότερο χώμα, λίγο περισσότερο χούμο και αν κάνουμε αυτή τη δουλειά τακτικά, χρόνο με το χρόνο δε χρειάζεται να βάζω φυτόχωμα, η γη αναγεννιέται , υπάρχει μικροβιακή ζωή και έχουμε λίγες ασθένειες. Αυτή η πελάτισσα το διαπίστωσε.

A.B.: Αυτός ο κήπος είναι λαχανόκηπος ή αναψυχής;

Σοφί : Αναψυχής , με λουλούδια, αλλά όλα τα φυτά αναπτύσσονται καλά, ίσως υπερβολικά κάποιες φορές και αναγκαζόμαστε να τα κλαδεύουμε. Οπότε το αποτέλεσμα είναι θετικό. Αλλά μάθαμε στους ανθρώπους να ξεχορταριάζουν προσεκτικά, να χρησιμοποιούν φυτοφάρμακα. Αυτά τα χημικά φυτοφάρμακα δεν είναι όμως χρήσιμα. Οι χειρονακτικές τεχνικές, οι οποίες απαιτούν εντέλει σχετικά λίγη δουλειά είναι πολύ πολύ αποδοτικές, δεν κοστίζουν τίποτα, μόνο λίγη ενασχόληση και το αποτέλεσμα είναι καταπληκτικό. Ο κήπος είναι όμορφος και καθαρός!

A.B.: Θέλω να σου κάνω μία απλή ερώτηση. Τι είναι ένας κήπος;

Σοφί : Ένας κήπος είναι ευτυχία. Είναι μία δημιουργική απασχόληση. Είναι ωραίο γιατί φανταζόμαστε κάτι που στο τέλος θα μας μοιάζει. Αρκεί να πάμε σε διάφορα σπίτια και να δούμε τους κήπους τους. Από τον ένα φίλο στον άλλο συναντάμε άλλες προσωπικότητες και άλλους κήπους. Είναι αλήθεια ότι ο κήπος μοιάζει στον κηπουρό, σε αυτόν που ασχολείται μαζί του, σε αυτόν που τον σχεδίασε, είναι κάτι καλαίσθητο και πολύ συγκινητικό. Υπάρχει ομορφιά, είναι ένας καθρέφτης. Πάντα εντυπωσιάζομαι σε έναν κήπο, σε κάθε εποχή, υπάρχει πάντα κάτι όμορφο, ένα μικρό λουλούδι που έχει φυτευτεί επίτηδες ή και όχι. Φυτά διακοσμητικά ή άγρια. Και σε αυτόν τον κήπο υπάρχει πολύς κόσμος. Πουλιά, μικρά θηλαστικά, υπάρχει πολύς, πολύς κόσμος. Είναι ένα μέρος ήσυχο και ταυτόχρονα γεμάτο ζωή από τα όντα που το κατοικούν, γι’ αυτό και πρέπει να φροντίζουμε έναν κήπο, υπάρχει πολύς κόσμος που κατοικεί εκεί…

A.B.: Θα ήθελα να μιλήσουμε λίγο για τη βιοποικιλότητα. Αν κάνουμε βόλτα στο Κομπούρ αντιλαμβανόμαστε ότι στους ιδιωτικούς κήπους βρίσκουμε πάντα το ίδιο πράγμα. Αυτοί οι κήποι μοιάζουν να μη γνωρίζουν παρά 6 ή 7 ποικιλίες φυτών ή θάμνων, κάτι που είναι κρίμα σε σχέση με αυτά που μας προσφέρει η φύση. Αλλά πρέπει να πούμε ότι για πολλούς η ενασχόληση με την κηπουρική είναι το να πάνε να αγοράσουν κάποιους σπόρους στα πολυκαταστήματα με είδη κήπου που φυσικά συνεργάζονται με μεγάλες μάρκες φυτοφαρμάκων. Ωστόσο, οι περισσότεροι αγαπούν ειλικρινά τον κήπο τους αλλά εμπιστεύονται τις βιομηχανίες που κατά βάθος δε νοιάζονται για τους κήπους, το τοπίο και το περιβάλλον. (Ξέρουμε ότι στη Γαλλία όπου κατέχουμε ρεκόρ χρήσης λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων, οι οικιακοί κήποι είναι μία μεγάλη πηγή μόλυνσης, ιδιαίτερα από τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα).

Σοφί: Όπως υπάρχουν μόδες στην ενδυμασία υπάρχουν και οι μόδες στην κηπουρική. Το 60 υπήρχε η συστάδα σημύδας, δηλαδή φυτεμένη σε ομάδες των τριών, η forsythia. Υπήρχε επίσης η οξαγκαθιά, λίγο ροζ με αγκαθωτά φύλλα, το σουμάκι. Είναι πράγματα που είναι στη μόδα και θα περάσουμε έπειτα σε κάτι άλλο. Η καμέλια παραμένει μία σταθερή αξία στη Βρετάνη. Υπάρχει μία μόδα στην επιλογή των θάμνων, υπάρχει μία μόδα στην επιλογή φαρμάκων. Η μόδα του 50 είναι τα χημικά που καταστρέφουν τη ζωή στο έδαφος. Και σήμερα τα εδάφη είναι ευρέως μολυσμένα και σαφώς και για πολλά ακόμα χρόνια. Υπάρχει όμως μία ελπίδα. Δεν είμαι ή μόνη που δουλεύω σε αυτόν τον τομέα. Υπάρχουν πολλά μπλογκ κηπουρών και βιολογικών κηπουρών. Συμβουλές για ιδιώτες που θέλουν να ξεκινήσουν μία αλλαγή. Υπάρχει κρίση συνείδησης, οι άνθρωποι αναρωτιούνται: τι θα αφήσω στα παιδιά μου; Πολλοί ξεκινούν να ξανακάνουν λαχανόκηπους. Έχω πελάτες που στα 80 τους φτιάχνουν ακόμα τους λαχανόκηπούς τους. Είναι άνθρωποι που γνώρισαν τον πόλεμο, που ήταν πολύ νέοι και θυμούνται ότι έπρεπε να τραφούν και δεν είχαν τα μέσα. Και σήμερα επιστρέφουμε στα ίδια ακόμα κι αν οι άνθρωποι έχουν χάσει το νόημα. Ο κήπος μας ενώνει με πράγματα απαραίτητα. Αυτό που λείπει από τη σημερινή κοινότητα είναι ένας ιερός δεσμός με αυτό που μας περιβάλλει, με τη γη. Υπάρχει μία επιστροφή (όχι εκκωφαντική). Ξαναποκτούμε μία ιδιαίτερη σχέση με τους κήπους που βασίζεται στο σεβασμό.

A.B.: Όταν ξεκινάμε, ξεκινάμε χωρίς τεχνογνωσία, γνώσεις που υπάρχουν και είναι πολλές κυρίως σε ένα επάγγελμα σαν το δικό σου. Δε μας αγχώνει λίγο, στην αρχή, η ιδέα όλων αυτών των γνώσεων και της εμπειρίας που περιέχονται σε αυτήν την τεχνογνωσία και από την άλλη δεν υπάρχει το ρίσκο να μεγαλοποιήσουμε αυτές τις γνώσεις; Αν κοιτάξουμε τους χωρικούς σήμερα, φανταζόμαστε ότι έχουν μία μεγάλη τεχνογνωσία. Αλλά στην πραγματικότητα, εξαρτώνται από τους μοντέρνους τρόπους παραγωγής και έχουν χάσει τις παλιές γνώσεις (που δέχονταν εξάλλου κατά καιρούς κριτική).

Σοφί: Δέθηκα αμέσως με τις παλιές γνώσεις και μεθόδους, εκτός από τη χρήση κάποιων μοντέρνων εργαλείων, μία κουρευτική μηχανή, μία μηχανή του γκαζόν (δεν έχω επιλογή, επιβάλλεται από τη δουλειά μου). Αυτό που έχω καταλάβει, για να δανειστώ αυτό που λένε οι Μπουργκινιόν,  ότι οι χωρικοί έχουν χάσει εντελώς την τεχνογνωσία τους , έχουν αποσυνδεθεί πλήρως από τη γη τους έχουν καταργήσει τα πρανή, έχουν καταστρέψει τη φύση και σήμερα τα χωράφια τους χρειάζονται βελτίωση, λίπασμα. Όταν ήρθε η μηχανοποίηση ήρθαν και τα τρακτέρ και είπαν «ωραία, θα έχουμε μία ζωή πιο εύκολη». Είναι αλήθεια ότι η ζωή τους ήταν επίπονη. Πρέπει να είσαι στη φάρμα κάθε μέρα, δεν μπορείς να λείψεις, έχεις τα ζώα, έχεις τα χωράφια, είναι μία πολύ δύσκολη δουλειά. Αλλά απομακρύνθηκαν από τις απαραίτητες γνώσεις και η μηχανική δε δίνει απάντηση σε όλα. Σήμερα έχουν πελώρια τρακτέρ, αλλά δεν είναι τίποτα χωρίς τα χημικά προϊόντα που θέλουν να τους πουλήσουν. Έχουν απορροφηθεί πλήρως από τα λόγια των εταιριών που πουλούν φυτοφάρμακα. Είναι θύματα αλλά έχω την εντύπωση σήμερα, όταν συζητώ μαζί τους, ότι κάποιοι προβληματίζονται. Κάποιοι κάνουν ένα βήμα πίσω και αντιλαμβάνονται ότι το όργωμα δεν είναι υποχρεωτικό. Θα αφήσουμε τη γη να ξεκουραστεί λίγο και οι σπόροι θα ξανασπαρούν πολύ καλά.

A.B.: Πως σκέφτεσαι να εξελιχθείς μέσα από τη δραστηριότητά σου;

Σοφί: Έχω καταλάβει ότι μπορούμε να φροντίζουμε τον εαυτό μας με τα φυτά. Θα ήθελα πολύ να χρησιμοποιώ περισσότερα θεραπευτικά φυτά. Μπορούμε να θεραπευτούμε με τα φυτά, μπορούμε να θεραπεύσουμε τον κήπο με τα φυτά. Μιλήσαμε για την τσουκνίδα, μπορούμε να μιλήσουμε για τα απαραίτητα έλαια που είναι πάρα πολύ ωφέλιμα. Έχουμε λοιπόν μία ολόκληρη φαρμακοποιία προσιτή σε μας και δωρεάν. Αυτό πρέπει να το πούμε στους ανθρώπους, να μην πηγαίνουν συνέχεια στο γιατρό (οι γιατροί παρεμπιπτόντως  αρχίζουν να αναρωτιούνται σχετικά με το φαρμακευτικό φάσμα, βλέπουμε ότι κάποια φάρμακα λείπουν από τις συνταγογραφήσεις). Πρέπει απαραιτήτως να προφυλάξουμε τους κήπους για να μπορέσουμε να τραφούμε, να θεραπευτούμε, να θεραπεύσουμε τα ζώα, να σώσουμε τη ζωή κάποιων ειδών, άρα η ζωή μου στον κήπο θα συνεχιστεί. Και θα συμβούλευα στον καθένα, σε αυτόν που έχει ανάγκη ηρεμία, ειρήνη, να ξαναβρεί τον εαυτό του, να κάνει τον απολογισμό του, να κοιτάξει και να επωφεληθεί από τις όμορφες στιγμές του. Οι εποχές είναι εκεί για να μας συντονίσουν και αυτό είναι κάτι που έμαθα με τη δουλειά. Ζω με το ρυθμό των εποχών και το βρίσκω καταπληκτικό γιατί έτσι είμαστε κοντά στη γη, τη ζούμε, με τη ζέστη της, με το κρύο της, την υγρασία της. Μοιραζόμαστε αυτό το χώρο και πρέπει να τον φροντίσουμε.  Προτείνω στον καθένα να πάρει ένα μικρό κομμάτι γης και να καλλιεργήσει το μυστικό του κήπο.

 

Joëlle Cantin 27/4/2014

Μετάφραση Σιάνη Κατερίνα

Un magazine franco-grec / Ένα γαλλοελληνικό περιοδικό

Clique, lis, écoute / Κλίκαρε, διάβασε, άκουσε

bottom of page