street art à Paris

La belle histoire d'amour entre le street art et le XIIIe arrondissement de Paris

Dans les rues de cet arrondissement du sud de la capitale, le street art fait désormais partie du paysage. Depuis 2004, de titanesques fresques ont fleuri sur les façades d'immeubles. Une démarche soutenue par la mairie.

Dans le XIIIe arrondissement de Paris, en l'espace d'une dizaine d'années, le street art est devenu roi. Un phénomène lié à l'arrivée, de quatre galeries d'art urbain, dont la Galerie Itinerrance. Mehdi Ben Cheikh, son propriétaire, s'y établit en 2004 et contacte le maire, Jêrome Coumet - amateur d'art - pour le convaincre de faire de l'arrondissement une vitrine de l'art urbain. Ainsi, le galeriste amène le maire à Montry en Seine-et-Marne où il a déjà fait intervenir une trentaine d'artistes. Le maire, conquis par l'arrivée de l'art dans l'espace public, est alors prêt à se lancer dans cette aventure de musée à ciel ouvert.

Depuis, la municipalité met à disposition des artistes des murs d'immeubles ou des façades de logements sociaux pour qu'ils puissent s'exprimer. Pour cela, la mairie passe des accords avec les bailleurs. Ces derniers louent les nacelles ou apportent un soutien financier. «Le street art permet de créer un lien social avec les habitants. Quand il y a des interventions, nous demandons aux artistes, quand c'est possible, d'expliquer leur pratique aux locataires. Les retours sont très positifs», raconte Véronique Quéméré directrice territorial de Paris pour ICF habitat La Sablière, bailleur parisien. «Aujourd'hui des locataires qui n'ont pas d'œuvre sur leur immeuble nous en demandent une», ajoute-t-elle.

Aujourd'hui, plus de 30 fresques ornent les façades d'immeubles. Si la démarche est encadrée, les locataires ont toutefois leur mot à dire. «Les artistes proposent trois visuels afin que les habitants choisissent après un vote», explique Jêrome Coumet. Ainsi, au début de l'été, les habitants du 59 rue du Moulinet, ont eu à choisir entre plusieurs esquisses de l'artiste français Jace. Une œuvre colorée, s'étendant sur les cinq étages de l'immeuble, a été retenue.

Des œuvres titanesques d'Obey, de C215, d'Inty Castro et de nombreux artistes internationaux décorent les façades d'autres immeubles de l'arrondissement. Aux abords de ces fresques, les badauds immortalisent les créations. Une façon de pérenniser ce qui disparaîtra dans quelques années.

«On ne laisse pas tout faire»

Outre cette démarche très encadrée, la municipalité laisse les artistes s'exprimer sur du mobilier urbain, et notamment les armoires électriques. «On essaie d'ouvrir des espaces de liberté mais ça ne veut pas dire qu'on laisse faire n'importe quoi. Il faut que ce soit adapté à l'espace public», précise le maire. La municipalité demande ainsi une photo de l'œuvre et sa géolocalisation précise pour éviter qu'elle soit effacée par les services de propreté de la ville. «Les agents d'assainissement ont un cahier avec les œuvres que nous souhaitons sauvegarder. Mais ils ne l'utilisent presque pas.Ils font très bien la différence entre ce qui est une œuvre à vocation artistique et une autre qui est acte de vandalisme», raconte le maire.

Cette nouvelle forme d'art urbain plus encadrée remporte petit à petit l'adhésion du public. En 2013, une tour vouée à la destruction est devenue grâce à Mehdi Ben Cheikh un musée éphémère pendant un mois. Le public faisait jusqu'à huit heures d'attente pour pouvoir entrer dans ce haut-lieu de l'art urbain.

«Dans l'arrondissement, plusieurs visites sont organisées par des associations, en français mais aussi en anglais», raconte Jérôme Coumet. Une preuve qui démontre la réputation grandissante du XIIIe. «Une autre association veut aussi créer un sentier de grande randonnée entre Vitry-sur-Seine et le XIIIe arrondissement. Une certaine forme de tourisme se développe», raconte Jérôme Coumet.

«Avec le street art, l'arrondissement est en train d'acquérir une part de son identité. Une identité nouvelle», confie le maire. Mehdi Ben Cheikh va plus loin. «Aujourd'hui, Paris se met à attirer de plus en plus d'artistes importants de la scène street art. Je veux que dans 20 ans, on parle du XIIIe comme du Montparnasse de l'entre-deux-guerres. Celui des années folles, de Man Ray, de Picasso, de Dali».

William Plummer

Source : http://www.lefigaro.fr/culture/2015/11/28/03004-20151128ARTFIG00054-la-belle-histoire-d-amour-entre-le-street-art-et-le-xiiie-arrondissement-de-paris.php

Η όμορφη ιστορία αγάπης ανάμεσα στην τέχνη του δρόμου και στο δέκατο τρίτο διαμέρισμα του Παρισιού.

Στους δρόμους αυτού του νότιου διαμερίσματος της πρωτεύουσας η τέχνη του δρόμου έχει γίνει πια μέρος του τοπίου. Από το 2004, γιγαντιαίες τοιχογραφίες έχουν ανθίσει στις προσόψεις των κτιρίων. Μια κίνηση που υποστηρίζεται από το δημαρχείο.

Στο δέκατο τρίτο διαμέρισμα του Παρισιού, σε διάστημα δέκα ετών, η τέχνη του δρόμου έγινε βασίλισσα. Ένα φαινόμενο που συνδέεται με την άφιξη τεσσάρων γκαλερί αστικής τέχνης, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η γκαλερί Itinerrance. Ο ιδιοκτήτης της, Mehdi Ben Cheikh εγκαθίσταται εκεί το 2004 και έρχεται σε επαφή με τον δήμαρχο, Jerome Coumet - εραστή της τέχνης – προκειμένου να τον πείσει να μετατρέψει την περιοχή σε βιτρίνα της αστικής τέχνης. Έτσι, ο γκαλερίστας πηγαίνει στον δήμαρχο στο Montry του Seine-et-Marne, όπου έχει ήδη ενθαρρύνει τριάντα καλλιτέχνες να παρέμβουν. Ο δήμαρχος, γοητευμένος από την άφιξη της τέχνης στο δημόσιο χώρο, είναι έτοιμος πια να αφεθεί στην περιπέτεια ενός υπαίθριου μουσείου.

Από τότε, ο δήμος θέτει στη διάθεση καλλιτεχνών τοίχους κτιρίων ή προσόψεις κοινωνικών κατοικιών για να εκφραστούν. Για το σκοπό αυτό, ο δήμος κάνει συμφωνίες με τους εκμισθωτές των κτιρίων οι οποίοι νοικιάζουν τα ανυψωτικά καλάθια ή παρέχουν οικονομική στήριξη. «Η τέχνη του δρόμου επιτρέπει την δημιουργία κοινωνικών δεσμών με τους κατοίκους. Όταν υπάρχουν παρεμβάσεις, ζητάμε από τους καλλιτέχνες, όταν είναι δυνατόν, να εξηγούν την πρακτική στους ενοικιαστές. Η ανταπόκριση είναι πολύ θετική», λέει η Véronique Quéméré περιφερειακή διευθύντρια της IFC habitat La Sablière στο Παρίσι, εταιρείας εκμίσθωσης κοινωνικών κατοικιών. «Σήμερα ενοικιαστές που δεν έχουν κάποιο έργο στο κτίριό τους μας ζητάνε ένα», προσθέτει.

Σήμερα, περισσότερες από 30 τοιχογραφίες κοσμούν τις προσόψεις των κτιρίων. Αν και η διαδικασία είναι ελεγχόμενη, οι ενοικιαστές έχουν ωστόσο δικαίωμα λόγου. «Οι καλλιτέχνες προτείνουν τρεις εναλλακτικές εικόνες έτσι ώστε οι κάτοικοι να επιλέξουν μετά από ψηφοφορία» εξηγεί ο Jerome Coumet. Έτσι, στις αρχές του καλοκαιριού, οι κάτοικοι της οδού Moulinet, αριθμός 59, έπρεπε να επιλέξουν μεταξύ διαφόρων σκίτσων του Γάλλου καλλιτέχνη Jace. Επιλέχτηκε ένα πολύχρωμο έργο, που εκτείνεται σε πέντε ορόφους του κτιρίου.

Γιγαντιαία έργα του Obey, του C215, του Inty Castro και άλλων πολλών διεθνών καλλιτεχνών διακοσμούν τις προσόψεις κι άλλων κτιρίων της περιοχής. Τριγύρω των τοιχογραφιών, οι θεατές απαθανατίζουν τις δημιουργίες. Ένας τρόπος για να διαιωνιστεί αυτό που θα εξαφανιστεί σε λίγα χρόνια.

«Δεν επιτρέπουμε τα πάντα»

Εκτός από αυτή την άκρως ελεγχόμενη διαδικασία, ο δήμος αφήνει τους καλλιτέχνες να εκφραστούν πάνω σε αντικείμενα σε δημόσιους χώρους και κυρίως σε ηλεκτρικούς κατανεμητές. «Προσπαθούμε να ανοίξουμε χώρους ελευθερίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι επιτρέπουμε να γίνει ό,τι να 'ναι. Πρέπει να είναι προσαρμοσμένα στο δημόσιο χώρο », τονίζει ο δήμαρχος. Ο δήμος έτσι ζητά μια φωτογραφία του έργου και την ακριβή του τοποθεσία για να αποφευχθεί να σβηστεί από τις υπηρεσίες της καθαριότητας της πόλης. «Οι συντελεστές απολύμανσης έχουν ένα σημειωματάριο με τα έργα που θέλουμε να κρατήσουμε. Αλλά δεν το χρησιμοποιούν σχεδόν καθόλου. Ξέρουν πολύ καλά να βρίσκουν τη διαφορά μεταξύ ενός έργου αφιερωμένου στις τέχνες και ενός έργου που είναι βανδαλισμός», αναφέρει ο δήμαρχος.

Αυτή η νέα πιο πλαισιωμένη μορφή αστικής τέχνης κερδίζει σταδιακά την υποστήριξη του κοινού. Το 2013, ένας πύργος που προοριζόταν για κατεδάφιση έγινε προσωρινό μουσείο για ένα μήνα χάρη στον Mehdi Ben Cheikh. Το κοινό ήταν έως και οκτώ ώρες στην αναμονή για να μπορέσει να εισέλθει σε αυτό το ναό της αστικής τέχνης.

"Στην περιοχή, πολλές επισκέψεις οργανώνονται από συλλόγους, στα γαλλικά αλλά και στα αγγλικά», αναφέρει ο Jerome Coumet. Μια απόδειξη που δείχνει την αυξανόμενη φήμη του δέκατου τρίτου διαμερίσματος. «Μια άλλη οργάνωση θέλει επίσης να δημιουργήσει ένα μονοπάτι μεταξύ του Vitry-sur-Seine και του δέκατου τρίτου διαμερίσματος. Αναπτύσσεται ένα κάποιο είδος τουρισμού», δηλώνει ο Jerome Coumet.

«Με την τέχνη του δρόμου, η περιοχή αποκτά ένα μέρος της ταυτότητάς της. Μιας νέας ταυτότητας», λέει ο δήμαρχος. O Mehdi Ben Cheikh πηγαίνει πιο μακριά.

«Σήμερα, το Παρίσι αρχίζει να προσελκύει όλο και περισσότερους σημαντικούς καλλιτέχνες της σκηνής της τέχνης του δρόμου. Θέλω σε 20 χρόνια, να αναφερόμαστε στο δέκατο τρίτο διαμέρισμα όπως στο Μονπαρνάς του Μεσοπολέμου. Αυτό των ξέφρενων χρόνων, του Μαν Ραίη, του Πικάσο, του Νταλί.»

Source : http://www.lefigaro.fr/culture/2015/11/28/03004-20151128ARTFIG00054-la-belle-histoire-d-amour-entre-le-street-art-et-le-xiiie-arrondissement-de-paris.php

Texte traduit par Kleio Lechouriti

(Etudiante de la Faculté des Lettres Etrangères Appliquées – LEA, dans le cadre du cours « Traduction spécialisée » 2015-2016, chargée de cours : Maria Thermou)