Kastellorizo
Connaissez-vous ce confetti du territoire grec, plus proche de Beyrouth que d’Athènes?
À la fois symbole pour la Grèce et condensé de l'histoire agitée que connurent les îles de l’Egée, Kastellorizo (Καστελλόριζο) est un morceau de terre oublié, méconnu du grand public mais qui mérite le voyage pour chaque philhellène ou chaque citoyen grec, un peu comme on y ferait un pèlerinage.
Cette île, petite par la taille (9 km2 et 490 habitants), a en effet connu une grande histoire. Colonisée par les Mycéniens aux environs de 1200 av. JC, elle constitue au IVème siècle av. JC un dème (circonscription administrative) rattaché au Pirée puis à Rhodes. Elle intègre ensuite le monde Romain en 146 av. JC. Suite à la christianisation de l’Empire Romain d’Orient, on y construisit un monastère Byzantin au VIème siècle, mais l’île est pillée par les Arabes et sa population déportée en esclavage à six reprises en 70 ans au cours du VIIe siècle. Tour à tour possession des Turcs, des Croisés, des Chevaliers de l'ordre de Saint-Jean, des Napolitains, des Vénitiens, ce n'est qu'avec la domination ottomane à la fin du XVIIe siècle que l'île retrouve la stabilité. À la guerre d'indépendance grecque de 1821, les indépendantistes sont déportés par les Ottomans. Après avoir occupé l’île, les Italiens en obtiennent la souveraineté à la faveur du traité d’Ouchy et l’intègrent à leurs possessions du Dodécanèse.
Lors de la première guerre mondiale, de 1915 à 1921, l'île est occupée par la France avant d'être vendue à l'Italie. Cette occupation fait encore aujourd'hui le bonheur des philatélistes qui recherchent les rares timbres de la Poste Française édités pour Kastellorizo. De 1921 à 1947, l’île réintègre les possessions du Dodécanèse de l’Italie et ce n’est qu’en 1947, après de multiples péripéties, qu’elle rejoint sa mère patrie, la Grèce.
La tranquillité et la grandeur de la rade font que, à la fin des années 20, certaines grandes compagnies de l'aviation naissante choisissent Kastellorizo (ou Castelrosso de son nom italien de l'époque) comme escale pour leurs hydravions géants en partance pour L’Orient ou les Indes. Ainsi, on peut aujourd'hui observer sur les planisphères d'Air France ce petit port du bout du monde comme escale des hydravions emmenant ses passagers de France vers l'Indochine ! L’île disposait à l’époque d'agences aériennes et d'hôtels pour loger les passagers pour une ou plusieurs nuits, car parfois le mauvais temps obligeait les hydravions à allonger la durée d’escale. À cette période, l'île atteint son apogée avec environ 15000 habitants comptant sur une forte activité commerciale et sur la pêche d'éponge. Les séismes, la fin des hydravions et la deuxième guerre mondiale obligeront les habitants à s'expatrier (principalement en Australie) et la population de l’île se réduira à 250 habitants à la fin des années 60.
L’île n’est habitée que sur une petite partie de sa surface, uniquement autour du port et du petit hameau de Mandraki situé de l'autre côté des ruines du Kastro. Le long des quais se blottissent des maisons étroites de deux étages aux tons pastels de style typiquement néoclassique : stucs, frontons triangulaires à l'antique, bordures de toit en feuilles d'acanthe. Le tout figure un décor de théâtre ou de maisons de poupées. Le calme des lieux n’est troublé que par les rares bateaux desservant l’île ou le moteur du seul taxi dont elle dispose.
Kastellorizo est un symbole de l'histoire et de la fierté grecques : petit bout de terre de 9km2 et et de moins de 500 habitants, située le long des côtes Turques dont elle n’est distante que de 7 kms, éloignée de plus de 130km du territoire grec le plus proche, elle est parvenue à conserver son hellénisme et redevenir grecque après une histoire très mouvementée. Ce n'est d'ailleurs pas un hasard si le 23 Avril 2010 le premier ministre de l'époque avait choisi l’île pour s'adresser à la Nation et lui annoncer qu'il demandait l'aide du FMI et de l'Europe, symbolisant par là même que malgré ces nouvelles vicissitudes de l’histoire, la Grèce traverserait cette période en conservant sa culture et son identité.
On peut flâner sur les quais, découvrir l’architecture spécifique de l’île, se rendre sur le plateau de Agios Giorgios où furent découvertes des tombes du IVème siècle richement dotées, demander à un pêcheur de vous emmener en barque visiter la grotte bleue. Kastellorizo est un endroit rare, protégé, offrant quiétude, tranquillité et des rencontres avec des habitants accueillants et attachants.
Rejoindre Megisti (l'autre nom Grec de Kastelorizo) se mérite : en partant du Pirée, après environ 24 heures de bateau, vous entrerez dans la rade du seul port de cette île-rocher et observerez ses eaux calmes au bleu profond comme le faisaient les voyageurs en hydravion de l'entre-deux-guerres. Bien entendu, il existe des moyens plus rapides en conjuguant avion et/ou bateaux rapides via Rhodes, mais il est vrai que se laisser le temps d'aborder l'île après avoir touché une petite dizaine de ports du Dodécanèse ajoute à la magie du voyage à Kastellorizo.
Ecrit par : © La Grèce Autrement 2016 30/9/2016
Source/photos :
https://fr.wikipedia.org/wiki/Kastell%C3%B3rizo#/media/File:Kastelorizo.svg
Καστελλόριζο
Γνωρίζετε αυτή τη μικρή κουκκίδα ελληνικής γης που βρίσκεται πιο κοντά στη Βηρυτό απ' ότι στην Αθήνα;
Σύμβολο για την Ελλάδα μα και συμπύκνωμα της πολυτάραχης ιστορίας των νησιών του Αιγαίου, το Καστελλόριζο είναι ένα κομμάτι ξεχασμένης γης, σχεδόν άγνωστο στο ευρύ κοινό για το οποίο όμως αξίζει να ταξιδέψει κάθε Φιλέλληνας ή Έλληνας πολίτης, σαν να κάνει ένα οδοιπορικό σε ιερό τόπο.
Αυτό το νησί, μικρό σε μέγεθος (9 τ.χλμ. και 490 κάτοικοι), γνώρισε πράγματι μία μεγάλη ιστορία. Αποικία των Μυκηναίων περίπου το 1200 π.Χ., αποτελεί τον 4ο αιώνα π.Χ. δήμο που υπάγεται στον Πειραιά και έπειτα στη Ρόδο ενώ ενσωματώνεται στον ρωμαϊκό κόσμο το 146 π.Χ. Μετά από τον εκχριστινιασμό της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας της Ανατολής, τον 6ο αιώνα χτίστηκε εκεί ένα βυζαντινό μοναστήρι, ωστόσο το νησί λεηλατήθηκε από τους Άραβες και ο πληθυσμός του μεταφέρθηκε σε αιχμαλωσία έξι φορές μέσα σε 70 χρόνια κατά τη διάρκεια του 7ου αιώνα. Περνώντας εναλλάξ από τα χέρια των Τούρκων, των Κουρσάρων, των Ιωαννιτών Ιπποτών, των Ναπολιτάνων, των Βενετών, το νησί ξαναβρίσκει τη σταθερότητα μόνο κατά την Οθωμανική κυριαρχία στο τέλος του 7ου αιώνα. Κατά την ελληνική επανάσταση του 1821, οι επαναστάτες απελάσσονται από τους Οθωμανούς. Μετά την κατοχή του νησιού, οι Ιταλοί αποκτούν την επικυριαρχία σύμφωνα με τη συνθήκη Ouchy και το ενσωματώνουν στις Δωδεκανήσιες κτήσεις τους.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, από το 1915 έως το 1921, το νησί καταλαμβάνεται από την Γαλλία πριν πωληθεί στην Ιταλία. Αυτή η κατοχή συναρπάζει ακόμη και σήμερα τους φιλοτελιστές που αναζητούν τα σπάνια γραμματόσημα του γαλλικού Ταχυδρομείου τα οποία εκδόθηκαν για το Καστελλόριζο. Από το 1921 έως το 1947, το νησί ενσωματώνει εκ νέου τις κτήσεις των Δωδεκανήσων της Ιταλίας και το 1947, μετά από πολλές περιπέτειες, ενώνεται με τη μητέρα πατρίδα, την Ελλάδα.
Η ησυχία και το μεγαλείο του όρμου παρακινούν, στο τέλος της δεκαετίας του '20, κάποιες μεγάλες εταιρείες της εκκολαπτόμενης αεροπορίας να επιλέξουν το Καστελλόριζο (ή Castelrosso από το ιταλικό όνομα της εποχής) ως στάση για τα γιγάντια υδροπλάνα με προορισμό την Ανατολή ή τις Ινδίες. Επίσης, μπορούμε σήμερα να παρατηρήσουμε στα πλανησφαίρια της Air France αυτό το μικρό λιμάνι στην άκρη του κόσμου ως στάση των υδροπλάνων που μετέφεραν τους επιβάτες από τη Γαλλία στην Ινδοκίνα ! Το νησί διέθετε την εποχή εκείνη υπηρεσίες αερομεταφορών και ξενοδοχεία για τη διαμονή των επιβατών για μία ή περισσότερες νύχτες επειδή ενίοτε η κακοκαιρία υποχρέωνε τα υδροπλάνα να παρατείνουν τη διάρκεια της στάσης. Εκείνη την περίοδο, το νησί φτάνει στο απόγειό του με περίπου 15.000 κατοίκους που στηρίζονταν σε μία δυνατή εμπορική δραστηριότητα και στο ψάρεμα σφουγγαριών. Οι σεισμοί, το τέλος των υδροπλάνων και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος θα υποχρεώσουν τους κατοίκους να μεταναστεύσουν (κυρίως στην Αυστραλία) και ο πληθυσμός του νησιού θα μειωθεί στους 250 κατοίκους στα τέλη της δεκαετίας του '60.
Το νησί κατοικείται μόνο σε ένα μικρό μέρος του, αποκλειστικά γύρω από το λιμάνι και το χωριουδάκι Μανδράκι στο άλλο άκρο των ερειπίων του Κάστρου. Κατά μήκος των προκυμαίων, φωλιάζουν στενά διώροφα σπίτια σε αποχρώσεις παστέλ τυπικού νεοκλασικού στυλ: γυψομάρμαρα, παλαιά τριγωνικά αετώματα, μπορντούρες στη στέγη με φύλλα ακάνθου. Το σύνολο θυμίζει σκηνικό θεάτρου ή κουκλόσπιτα. Η ηρεμία του μέρους διαταράσσεται μόνο από πλοία που περνούν σπάνια εξυπηρετώντας το νησί ή τον κινητήρα του μοναδικού ταξί που υπάρχει.
Το Καστελλόριζο είναι σύμβολο της ελληνικής ιστορίας και υπερηφάνειας: μικρό κομμάτι γης 9 τ.χλμ. και με λιγότερο από 500 κατοίκους, κατά μήκος των τουρκικών ακτών από τις οποίες απέχει μόνο 7 χλμ., 130 χλμ. από το πλησιέστερο ελληνικό έδαφος, κατάφερε να διατηρήσει την ελληνικότητά του και να ξαναγίνει ελληνικό μετά από μία ταραχώδη ιστορία. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι στις 23 Απριλίου 2010 ο τότε πρωθυπουργός είχε επιλέξει το νησί για να απευθυνθεί στο Έθνος και να του ανακοινώσει ότι ζητούσε τη βοήθεια του ΔΝΤ και της Ευρώπης, εννοώντας συμβολικά ότι παρ' όλες τις νέες περιπέτειες της ιστορίας, η Ελλάδα θα διένυε αυτή την περίοδο διατηρώντας τον πολιτισμό και την ταυτότητά της.
Μπορούμε να περιπλανηθούμε στις προκυμαίες να ανακαλύψουμε την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του νησιού, να πάμε στο οροπέδιο του Αγίου Γεωργίου όπου ανακαλύφθηκαν τάφοι του 4ου αιώνα με πλούσια κτερίσματα, να ζητήσουμε από έναν ψαρά να μας πάει με βάρκα στην μπλε σπηλιά. Το Καστελλόριζο είναι ένα μέρος σπάνιο, προστατευμένο, που προσφέρει ησυχία, ηρεμία και συναντήσεις με κατοίκους φιλόξενους και αξιαγάπητους.
Αξίζει να επισκεφθείτε τη Μεγίστη (το άλλο όνομα του Καστελλόριζου): αναχωρώντας από τον Πειραιά, περίπου μετά από 24 ώρες στο πλοίο, θα μπείτε στον όρμο του μοναδικού λιμανιού αυτού του βραχώδους νησιού και θα παρατηρήσετε τα ήρεμα βαθυγάλαζα νερά του όπως έκαναν οι ταξιδιώτες με το υδροπλάνο την εποχή του μεσοπολέμου. Φυσικά, υπάρχουν και γρηγορότερα μέσα, με συνδυασμό αεροπλάνου ή/και γρήγορων πλοίων μέσω Ρόδου. Αλλά η αλήθεια είναι ότι το να δώσετε στον εαυτό σας τον χρόνο να προσεγγίσει το νησί αφού έχετε περάσει από μια δεκαριά λιμάνια των Δωδεκανήσων θα δώσει ακόμη περισσότερη μαγεία στο ταξίδι προς το Καστελλόριζο.
© La Grèce Autrement 2016 30/9/2016
Μετάφραση: Ειρήνη Τζουρά
Πηγές/φωτογραφίες:
https://fr.wikipedia.org/wiki/Kastell%C3%B3rizo#/media/File:Kastelorizo.svg
http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b69455875
Un magazine franco-grec / Ένα γαλλοελληνικό περιοδικό
Clique, lis, écoute / Κλίκαρε, διάβασε, άκουσε
