Les 11000 verges
Les amours d’un hospodar.
Guillaume Apollinaire
La littérature érotique a toujours été mon genre littéraire préféré. Mon premier contact avec elle fut « La philosophie dans le boudoir » du Marquis de Sade, un texte inconnu de moi à cette époque, acheté, je n’avais pas encore 18 ans, à la boutique du musée érotique de Paris- en ce temps-là, je sautais allègrement tous les développements philosophiques. Des plus subtiles liaisons dangereuses » de Laclos avec leur merveilleuse adaptation cinématographique, de « l’histoire de l’œil » de Bataille jusqu’au « Grand Oriental » d’Embirikos, avec la dimension surréaliste de sa passion érotique, tous ces textes furent pour moi l’occasion d’une enivrante exploration. Tout écrivain classique qui se respecte, de Diderot, avec les « Bijoux indiscrets » à Maupassant, a en ce domaine quelque chose à nous offrir, une petite œuvre érotique mais délicieuse.
Parmi les livres recommandés par un ami, je considère comme tout à fait particulier « les 11000 verges » d’Apollinaire. Plus connu pour des recueils poétiques comme « Calligrammes » ou « Alcools », Apollinaire ne cesse de surprendre son lecteur. Adepte du cubisme et du symbolisme, précurseur du surréalisme, il écrit ici un texte qui n’a pas d’équivalent.
Ce livre appartient à la littérature érotique mais, comme toutes les œuvres d’Apollinaire, il est bien plus que cela. C’est en même temps un ouvrage politique qui évoque au passage la supériorité de la puissance japonaise, la faiblesse de l’empire russe et le fanatisme des Serbes. L’histoire se mêle au psychisme humain, dans ce qu’il a de plus abyssal, avec tout un déploiement de sarcasmes, d’humour, de fantasmes et des scènes pornographiques très crues– sadisme, masochisme, nécrophilie, zoophilie, pratiques hétérophiles et homophiles, dans un récit allégorique où l’on sent l’influence des travaux de Freud, et qui laisse après lecture l’impression surréaliste d’un champ de bataille.
Le héros, un prince roumain, et son compagnon, tel un autre Apollinaire et son ami Picasso, vont de champs de bataille en consulats et garçonnières de diplomates, qui sont les lieux des scènes érotiques et au cours d’un voyage effréné se livrent aux expériences les plus diverses, contées avec un vocabulaire érotique unique en son genre. A la fin du livre, comme dans le Poète assassiné, du même auteur, l’érection d’un monument, ici d’une statue, rend hommage à l’immortalité du héros de l’érotisme :
« Ci-gît le prince Vibescu
Unique amant des onze mille verges
Mieux vaudrait, passant ! sois-en convaincu
Dépuceler les onze mille vierges »
A sa sortie, Apollinaire n’a pas revendiqué la paternité de l’ouvrage, car le récit était considérablement transgressif et il est encore aujourd’hui difficilement assimilable socialement. Il fut publié clandestinement en France en 1906 où il demeura interdit jusqu’en 1970.
En Turquie, en 1999, les éditions Xandes en ont donné une traduction qui fut rapidement retirée des librairies. Les autorités turques ayant jugé que « le contenu immoral et obscène du livre visait à « exciter ou exploiter les désirs sexuels de la population » firent saisir les exemplaires et condamnèrent l’éditeur à une amende. Rachmi Agdas, l’éditeur turc, a par la suite fait appel de la décision devant la Cour européenne des droits de l’homme où il a obtenu gain de cause.
Ce livre mérite d’être lu et pour une initiation à la littérature érotique, c’est un modèle du genre, parmi les meilleurs. Pablo Picasso en disait « C’est le plus beau livre de tous les temps et, quoiqu’on puisse en penser, merveilleusement délirant, écrit avec une franche gaîté et avec une totale liberté, et qui fait de la guerre russo-japonaise de 1905 un extraordinaire théâtre sadomasochiste »
Le texte que j’ai lu et auquel je me réfère est édité par Exandas et traduit pas Auguste Corto.
Écrit par Kalliopi Mandilara 9/7/2015
Traduit par Joëlle Cantin
Οι έντεκα χιλιάδες βέργες
Οι έρωτες ενός Οσποδάρου,
του Γκιγιώμ Απολλιναίρ
Η ερωτική λογοτεχνία υπήρξε πάντα το αγαπημένο μου είδος με πρώτη επαφή το άγνωστο τότε για μένα «Η φιλοσοφία στο μπουντουάρ» του Μαρκήσιου ντε Σαντ, που αγόρασα πριν 18 χρόνια στο πωλητήριο του Ερωτικού μουσείου στο Παρίσι –τότε δεν μπήκα καν στον κόπο να διαβάσω το κομμάτι πάνω στην φιλοσοφία. Από τις πιο εκλεπτυσμένες «Επικίνδυνες σχέσεις» του Λακλό με την υπέροχη μεταφορά τους στον κινηματογράφο, την «Ιστορία του ματιού» του Μπατάιγ, έως τον «Μεγάλο Ανατολικό» του Εμπειρίκου η σουρεαλιστική διάσταση του ερωτικού πάθους ήταν για μένα μια συναρπαστική εμπειρία. Κάθε κλασσικός συγγραφέας που σέβεται τον εαυτό του από τον Ντιντερό με το «Τα αδιάκριτα κοσμήματα» έως τον Μωπασσαν έχει να μας χαρίσει ένα μικρό αλλά απολαυστικό ερωτικό έργο. Ένα από τα βιβλία που μου είχε προτείνει κάποτε ένας φίλος και θεωρώ ιδιαίτερο είναι «Οι έντεκα χιλιάδες βέργες» του Απολλιναίρ. Περισσότερο γνωστός για τις ποιητικές του συλλογές «Καλλιγράμματα» και «Αλκοόλ», ο Απολλιναίρ δεν παύει ποτέ να εκπλήσσει τον αναγνώστη. Οπαδός του κυβισμού και του συμβολισμού, πρόδρομος του σουρεαλισμού δημιουργεί ένα απαράμιλλο κείμενο.
Το βιβλίο αυτό ανήκει στην ερωτική λογοτεχνία, αλλά όπως όλα τα έργα του Απολλιναίρ είναι πολλά περισσότερα από αυτό. Είναι παράλληλα ένα έργο πολιτικό, που αναφέρεται στην ανωτερότητα της ιαπωνικής δύναμης, την αδυναμία της ρωσικής αυτοκρατορίας και τον φανατισμό των Σέρβων. Αυτό το πολιτικό πλαίσιο δένει μέσα από σαρκασμό, χιούμορ, φαντασία και τις πιο δυνατές πορνογραφικές σκηνές- σαδισμός, μαζοχισμός, νεκροφιλία, κτηνοβασία, ετεροφυλικές και ομοφυλοφιλικές ερωτικές πράξεις- με την ακρότητα του ανθρώπινου ψυχισμού σε μια αφηγηματική αλληγορία επηρεασμένη και από το έργο του Φρόιντ, ενώ αφήνει την ίδια σουρεαλιστική αίσθηση με την εικόνα μιας μάχης.
Ο ήρωας είναι ένας Ρουμάνος πρίγκιπας που με τον σύντροφο του –σαν άλλος Απολλιναίρ με τον φίλο του Πικάσο- γυρίζουν τα πεδία μάχης, τα προξενεία, τις γκαρσονιέρες διπλωματών, τις εξωτικές χώρες και κατά τη διάρκεια ενός ξέφρενου ταξιδιού επιδίδονται σε κάθε είδους ερωτικές εμπειρίες καταγεγραμμένες με ένα μοναδικό ερωτικό λεξιλόγιο. Στο τέλος του βιβλίου, όπως και στον «Δολοφονημένο ποιητή» του ίδιου συγγραφέα, είναι η δημιουργία ενός μνημείου, ενός αγάλματος στην προκειμένη περίπτωση που υμνεί την αθανασία του ερωτικού ήρωα… «Ενθάδε κείτε ο Πρίγκιπας Βιμπέσκου, που έντεκα χιλιάδες βέργες τον είχανε μαγέψει. Κάλλιο, διαβάτη, να σαι σίγουρος γι’ αυτό, έντεκα χιλιάδες παρθένες να ‘χε ξεπαρθενέψει».
Ο Απολλιναίρ δεν εμφανίστηκε αρχικά ως ο συγγραφέας του βιβλίου, καθώς επρόκειτο για ένα τολμηρό διήγημα το όποιο μέχρι και σήμερα δεν είναι πάντα ευπρόσδεκτο κοινωνικά. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1906 στη Γαλλία, όπου ήταν απαγορευμένο μέχρι το 1970, ενώ στην Τουρκία εκδόθηκε το 1999 από τον εκδοτικό οίκο Χαντές, αλλά απεσύρθη γρήγορα από τα βιβλιοπωλεία. Οι τουρκικές αρχές έκριναν ότι «το ανήθικο και άσεμνο περιεχόμενο του βιβλίου έχει σκοπό να διεγείρει ή να εκμεταλλευτεί τις σεξουαλικές ορέξεις του πληθυσμού» και κατέσχεσαν τα αντίτυπα ενώ τιμώρησαν με πρόστιμο τον εκδότη.
Ο Τούρκος εκδότης Ραχμί Αγκντας προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και δικαιώθηκε.
Εσείς αξίζει να το διαβάσετε για να μυηθείτε στον κόσμο της ερωτικής λογοτεχνίας μέσα από ένα από τα καλύτερα δείγματα της για το οποίο ο Πάμπλο Πικάσο έλεγε πως: "Είναι το ωραιότερο βιβλίο όλων των εποχών, και εν πάση περιπτώσει, είναι ένα βιβλίο εκπληκτικά παρανοϊκό, γραμμένο με τρελό κέφι και με απόλυτη ελευθερία σκέψης που μεταμορφώνει τον ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο του 1905 σε ένα φοβερό σαδομαζοχιστικό θέατρο»
Η έκδοση που έχω διαβάσει και αναφέρομαι είναι από τις εκδόσεις Εξάντας σε μετάφραση Αύγουστου Κορτώ.
Καλλιόπη Μανδηλαρά 9/7/2015
Un magazine franco-grec / Ένα γαλλοελληνικό περιοδικό
Clique, lis, écoute / Κλίκαρε, διάβασε, άκουσε
